Królestwo Kermy (2500 - 1500 p.n.e.)

Królowie krainy Kusz
       Na południu, gdzie rozciąga się kraina Jam - cel wypraw Harchufa, w połowie III tysiąclecia p.n.e. zaczyna formować się konfederacja związków plemiennych, podporządkowanych jednemu władcy. Prawdopodobnie IV katarakta wyznacza południową rubież tego pierwszego królestwa, w źródłach egipskich występuje pod nazwą Kusz, na północy zaś jego terytorium obejmuje ziemie pozostające poza zasięgiem egipskich twierdz granicznych.

Pierwsza stolica
       Główne centrum administracyjno-religijne kraju, Kerma, to wielkie miasto w pełnym znaczeniu tego słowa. Pozostałości budowli pałacowych, dekorowanych w stylu egipskim, wskazują, iż znajdują się tu również rezydencje panującej dynastii. Nieodłącznym elementem dzisiejszego krajobrazu terenu wykopalisk są dwie olbrzymie budowle kultowe - deffufy (nubijski termin, określający masywne konstrukcje ceglane z niewielkimi korytarzami wewnątrz). Niestety, pełna rekonstrukcja wyglądu tego najstarszego sudańskiego miasta jest obecnie niezwykle trudna, jako że około 1500 p.n.e. zostało ono zdobyte i doszczętnie zniszczone przez wojska egipskie.
       W sąsiedztwie Kermy zlokalizowano ogromne cmentarzyska wzmacnianych kamieniami kurhanów. Największe z nich przeznaczone były dla władców, którym w ostatniej drodze towarzyszyły dziesiątki rytualnie mordowanych niewolników. Swych zmarłych mieszkańcy Kermy przykrywali skórami zwierzęcymi, praktykowano też składanie w pobliżu grobów całych zwierząt lub ich czaszek. Kermańska czarno-czerwona ceramika grobowa, reprezentująca bardzo wyszukane formy i doskonałą jakość, osiąga wówczas szczytowy rozwój artystyczny.