Uwaga! Pytania z odpowiedziami w formie testowej -a,b,c- mogą zawierać jedną, dwie lub trzy poprawne wersje
1. Co to jest PALATIUM, podaj z czego się składało i gdzie (przynajmniej 2 miejscowości na terenie Polski) odnaleziono ich pozostałości?
Jest to budowla wzorowana na małych i średnich rezydencjach cesarskich. Składa się z pałacu połączonego z kaplicą. Np. Ostrów Lednicki, Poznań,Giecz, Przemyśl
2. Podaj czym charakteryzował się obrządek pogrzebowy na terenie Słowiańszczyzny w dobie pogańskiej?
Był to obrządek ciałopalny, trudny do uchwycenia przez badania archeologiczne, gdyż prochy były składane w naczyniach ustawianych na niewielkich kurhanach.
3. Co na terenach Słowiańszczyzny spełniało rolę środka płatniczego (pomijając monety)?
Płócienne chusteczki- stąd słowo określające transakcję handlową nosi nazwę "płacić", grzywny siekieropodobne, skórki zwierzęce (kuny), krusze soli, misy żelazne
4. Jak nazywa się krzyż, zazwyczaj ozdobny, w którym znajdowały się relikwie, noszony przez dostojników kościelnych?
Pektorał
5. Jaka jest najbardziej typowa dla grodów piastowskich konstrukcja wałów? Podaj przykład grodu, w którym ją zastosowano.
Konstrukcja przekładkowa z dolną partią umocnioną tzw. hakami(konstrukcja hakowa, np. Gniezno, Poznań
6. O jakim wydarzeniu historycznym pisał w ten sposób Gall Anonim: "...wtedy to Czesi zniszczyli Gniezno i Poznań i zabrali ciało św. Wojciecha..."
najazd księcia czeskiego Brzetysława w 1038/1039 r.
7. Jakie ziemie zajmowało plemię Polan?
dorzecze środkowej Warty
8. Jak nazywały się srebrne monety używane w Polsce do końca XIII w.?
denary
9. Pod jakim imieniem znany jest w Europie św. Wojciech?
Adalbert
10. W jakim mieście znajduje się oryginał włóczni Św. Maurycego? A w jakim kopia ofiarowana Bolesławowi Chrobremu przez Ottona III ?
Wiedeń, Kraków-skarbiec
11. Władysław Jagiellończyk i Władysław Warneńczyk to:
a. bracia;
b. ojciec i syn;
c. jedna osoba
12. Czy Gall Anonim mógł spotkać się z Mieszkiem I? Uzasadnij.
Nie, gdyż Mieszko żył w X wieku, Gall zaś na przełomie XI i XII w.
13. Na Śląsku, w Małopolsce i Wielkopolsce dokonywano lokacji miast na prawie:
a. niemieckim;
b. czeskim;
c. ruskim
14. Powiedzenie "odszczekać oszczerstwo" pochodzi od:
a. średniowiecznej kary polegającej na odszczekiwaniu
oszczerstwa przez kłamcę siedzącego pod ławą;
b. zwyczaju darowania przez oszczercę pokrzywdzonemu psa;
c. kary skazania kłamcy na pogryzienie przez psy.
15. Wymień przynajmniej 5 surowców, z których wykonywano biżuterię we wczesnym średniowieczu
srebro, żelazo, złoto, kamień, glina, kości, poroże, szkło, bursztyn, pestki, kamienie szlachetne...
16. Wymień elementy grodu widoczne na rysunku (rysunek był dostępny podczas konkursu):
a - fosa;
b - wał;
c - palisada;
d - majdan - wnętrze grodu;
e - osada przygrodowa, podgrodzie;
f - świątynia - palatium;
g - brama
17. Co to jest PERGAMIN i kto się nim posługiwał?
wyprawiona skóra zwierzęca służąca jako materiał do pisania na nim, głównie przez mnichów. Służyła również do sporządzania dokumentów
18. Jaką nazwę nosi urządzenie do uprawy roli we wczesnym średniowieczu, z jakiego surowca było najczęściej wykonywane? Opisz sposób jego użycia .
radło początkowo drewniane w późniejszych okresach okuwane żelazem. Ciągnięte było przez woły
19. Jaki typ hełmu nosi nazwę normańskiego i dlaczego ? Czy takie zabytki spotykane są też na terenie Polski?
tzw. hełm z nosalem znany w całej średniowiecznej Europie, a rozpowszechniony przez Normanów; występują, np. znaleziony na Lednicy
20. Któremu ze średniowiecznych kronikarzy zawdzięczamy legendę o smoku wawelskim?
Wincenty Kadłubek
21. Wymień przynajmniej 3 nazwy bóstw i podaj zakres ich mocy wg. wierzeń słowiańskich.
Swaróg, Swarożyc (władza), Perun (wojskowość), Wołos (gospodarka, opiekun bydła), Światowid (bóg wszechrzeczy)
22. Do śmierci Władysława Jagiełły w 1434 roku - zdaniem Jana Długosza - miało się przyczynić:
a. hulaszcze życie króla;
b. nocne słuchanie śpiewu słowika;
c. morowe powietrze.
23. Co to jest BAPTYSTERIUM?
Pomieszczenie zawierające basen chrzcielny
24. Jak nazywa się dokument, w którym Mieszko I oddał swe państwo (jakiego określenia użyto jako nazwę tego państwa) pod opiekę Stolicy Apostolskiej? W którym roku został on wystawiony?
Dagome iudex, "państwo gnieźnieńskie", około 990
25. Jakie jest znaczenie słowa: INTYTULACJA ?
formuła zawierająca imię wystawcy dokumentu oraz jego tytulaturę np. "My Kazimierz z bożej łaski król Polski..."
26. Jakich sposobów używano w okresie średniowiecza, aby zabezpieczyć domostwa przez wilgocią?
podłogi domostw kładziono na legarach, a między nie dawano warstwę izolacyjną z faszyny i kory
27. Jaką scenę zawiera ilustracja zawarta w "Mszale rzymskim Mieszka II"?
Księżna lotaryńska Matylda wręcza Mieszkowi II "księgę obrzędów"
28. Co to jest ZAUSZNICA?
noszona podobnie jak kabłaczki jako ozdoba głowy na pasku skóry lub płótna. Czasami spełniały rolę kolczyków. Składała się z łukowato wygiętej części nie zdobionej i dolnej upiększanej bogatą dekoracją.
29. Na jakich zabytkach możemy odnaleźć ślady PLATEROWANIA, na czym polegał ten zabieg?
platerowanie to pokrywanie warstwą srebra lub złota wytworów z mniej wartościowych metali w celu podniesienia ich wartości i walorów estetycznych (ozdób, militariów).
30. Jak określa się zgromadzenie, na którym podejmowano decyzje ważne dla całego plemienia?
wiec plemienny
Decyzje przyjmowane były:
a. jednomyślnie;
b. większością głosów;
c. stosunkiem 2/3 głosów "za"