1. Kiedy zaczyna się epoka żelaza na naszych
ziemiach?
ok. VII -VI w p.n.e.
2. Czym charakteryzuje się kultura pól popielnicowych?
ta nazwa odnosi się do terenu Europy środkowej i północnej
epoki brązu i wczesnej epoki żelaza, pochodzi ona od rozległych
cmentarzysk , na których występują ciałopalne groby popielnicowe
3. Skąd pochodzi nazwa "kultura łużycka"?
najważniejsza kultura epoki brązu i początków epoki
żelaza została tak nazwana od pierwszych większych odkrytych
cmentarzysk na Łużycach z charakterystycznym dla niej wyposażeniem
4. Jakie stanowisko archeologiczne w Polsce jest nazywane "Polskimi Pompejami"?
Biskupin
5. Ile jest rzędów domów i ulic w Biskupinie oraz jaką techniką te domy były wznoszone?
w 13 rzędach było 106 domostw, 11 równoległych do siebie ulic i jedna okrężna
technika łątkowo-sumikowa
6. Dlaczego kulturę łużycką, której czas trwania określa się na około 1200 lat, nazywamy kulturą dwóch epok?
występuje w epoce brązu i żelaza
7. Jakich form używano w metalurgii do produkcji ozdób np. bransolet oraz narzędzi np. siekierek, grotów oszczepów (z czego były wykonane i jak nazywa się metoda odlewnicza)?
formy odlewnicze stałe : kamienne i formy gliniane na tzw. "wosk tracony"
8. Duże ilości znalezionego bursztynu np. na grodzisku w Komorowie
w Wielkopolsce świadczą, o istnieniu szlaku handlowego przechodzącego
przez gród. Jak określa się ten szlak i jak nazywamy miejsca
handlu znajdujące się na trasie szlaku?
bursztynowy, faktorie
9. Jakie są najbardziej typowe cechy obrządku pogrzebowego plemion kultury pomorskiej?
to rodzinne groby skrzynkowe i popielnice twarzowe
10. Co to jest popielnica domkowa? (opisz jej kształt), a jakie naczynia nazywamy zoomorficznymi ?
popielnice domkowe - prostokątne w kształcie domu z dwuspadowym dachem, naczynia zoomorficzne - w kształcie zwierząt
11. Podaj krótką charakterystykę grobu kloszowego i grobu skrzynkowego:
grób kloszowy - popielnice lub pochówki jamowe nakryte
dużymi naczyniami odwróconymi dnem do góry
grób skrzyniowy - grobowce zbudowane w kształcie skrzyni z dużych płyt kamiennych
12. Jakie zmiany w obrządku pogrzebowym nastąpiły w V w p.n.e. w Wielkopolsce?
pojawiły się nowe formy popielnic tzw. twarzowych
13. Jaką nazwą określa się kulturę Celtów? Wywodzi się ona od ważnego stanowiska archeologicznego w Szwajcarii.
kultura lateńska
14. W jakich regionach ziem polskich osiedliły się grupy ludności celtyckiej? Wskaż przynajmniej jeden.
Śląsk, Małopolska, może także Kujawy
15. Wymień trzy elementy uzbrojenia wojownika celtyckiego
włócznia, miecz w metalowej pochwie, duża tarcza (owalna lub prostokątna), rzadko hełm i kolczuga
16. Jakiego typu żaren używali Celtowie?
żaren obrotowych = rotacyjnych
17. W III w. przed Chr. przez nasze ziemie przeszły grupy germańskiej ludności kultury jastorfskiej (identyfikowane z plemionami Bastarnów i Skirów), wędrujące z dorzecza Łaby na tereny nadczarnomorskie. Za ślad ich wędrówki uważa się znaleziska charakterystycznych naszyjników. Określ ich kształt.
miały kształt korony, naszyjniki koronowe = koroniaste
18. W którym wieku i za panowania którego cesarza odbyła się
wyprawa ekwity rzymskiego na południowe wybrzeże Bałtyku po
bursztyn, który uświetnił igrzyska w Rzymie? Jest ona znana
ze starożytnego przekazu Pliniusza Starszego.
I w. po Chr., za panowania Nerona
19. Jaką nazwę mają monety srebrne, najliczniejsze znaleziska monet starożytnych na naszych ziemiach?
denary
20. Ludność której kultury archeologicznej, zamieszkująca część
naszych ziem w pierwszych wiekach po Chr., stosowała birytualny
obrządek pogrzebowy (pochówki ciałopalne i szkieletowe), nad
niektórymi grobami sypała kurhany i stawiała kręgi kamienne
na cmentarzyskach oraz przestrzegała zakazu składania broni
do grobu?
kultury wielbarskiej
21. Wymień przynajmniej jedną miejscowość, w której odkryto
nekropolę z grobami płaskimi, kurhanami i kręgami kamiennymi
z pierwszych wieków naszej ery.
Odry, Węsiory, Grzybnica
22. U dwóch z niżej wymienionych ludów, często chowano zmarłego jeźdźca (wojownika, arystokratę rodowego) wraz z koniem. Wskaż jeden z tych ludów.
a) Bałtowie
b) Burgundowie
c) Gepidzi
d) Goci
e) Herulowie
f) Hunowie
g) Wandalowie
23. Co często robiono z bronią składaną do grobów ciałopalnych ze schyłku starożytności?
niszczono - gięto i łamano
24. Podaj dwa przykłady przyborów toaletowych, które znajdujemy w grobach ze schyłku starożytności.
szczypczyki = pincety, brzytwy, grzebienie kościane i rogowe, sporadycznie lusterka brązowe, łyżeczki do czyszczenia uszu
25. Wymień przynajmniej jedną miejscowość z naszych ziem, słynącą z odkrycia grobu lub grobów tzw. książęcych z okresu wpływów rzymskich.
Lubieszewo, Łęg Piekarski, Wrocław-Zakrzów, Dębe, Gosławice, Sandomierz-Krakówka, Opole-Gosławice, Giebułtów
26. Symbolami jakich mocy, czczonych na naszych ziemiach u schyłku
starożytności, są takie znaki jak swastyki, krzyże, koła, trykwetry,
zygzaki, spotykane między innymi na grotach, nożach, ceramice?
nieba = słońca, burzy / błyskawicy
27. Podaj nazwę starożytnego pieca hutniczego, w którym odpadem wytopu żelaza był kloc żużla i wskaż część Polski, gdzie odkryto pozostałości wytopu żelaza w postaci szeregów kloców żużla
tzw. dymarka, piec kotlinkowy, szybowy piec kotlinkowy,
Góry Świętokrzyskie
28. Podaj dwa przykłady narzędzi kowalskich, używanych na naszych ziemiach u schyłku starożytności, od końca okresu lateńskiego (przedrzymskiego)
kowadła, cęgi = kleszcze = szczypce, młotki, pilniki, tłoczki = punce, piłki do metalu, oskroby, przecinaki, przebijaki
29. Który lud jako pierwszy w dziejach naszych ziem bił monetę?
Celtowie
30. Wymień dwa podstawowe typy grobów ciałopalnych z okresu lateńskiego (przedrzymskiego) i okresu wpływów rzymskich.
jamowy, popielnicowy