SREBRNY KOŃ. ARCHEOLOGICZNE SKARBY MIĘDZY MORZEM CZARNYM I KAUKAZEM
20 X 2012 - 9 I 2013
Kuratorki wystawy: Agata Drejer-Kowalska,  Kamila Dolata-Goszcz

Zapraszamy na niezwykłą podróż w czasie i przestrzeni - na wyprawę do zapomnianych kaukaskich krain i na bezkresne nadczarnomorskie stepy. Jest to wędrówka śladami kilku niezwykłych podróżników i badaczy z końca XIX i początku XX wieku wiedzionych archeologiczną pasją w te niezbadane wówczas rejony. Odkryte przez nich zabytki, które możemy podziwiać na wystawie, odsłaniają przed nami cząstkę niezwykle bogatej historii ludów zmieniających się w tym zróżnicowanym krajobrazie przez tysiąclecia.

Archeologiczna podróż nad Morze Czarne i na Kaukaz jest szczególnie interesująca, gdyż tutaj, na rubieżach świata antycznego, spotykały się i przeplatały ze sobą zupełnie odmienne tradycje. Dochodziło do ożywionych kontaktów handlowych i kulturowych między greckim, a potem rzymskim Zachodem, Azją Mniejszą i mieszkańcami stepów. Z racji swego położenia był to też nierzadko obszar działań wojennych, rejon, w którym kolejne ludy następowały po sobie, zachowując jednak pamięć po poprzednikach. Dziś po tej bogatej mozaice kulturowej pozostały nieliczne opisy starożytnych geografów, ruiny antycznych miast, tajemnicze kurhany scytyjskich władców, zabytki zaskakujące pięknem i kunsztem wykonania - przedmioty, w których zaklęta została opowieść o już zapomnianych twórcach. Na wystawie możemy zobaczyć m.in. unikatowy zdobiony kocioł miedziany z okresu przedscytyjskiego, srebrne, misternie wykonane pudełeczka na amulety, przepiękną biżuterię i części stroju, antyczne lustra wytwarzane w miastach greckich nad Morzem Czarnym, ozdobne elementy uprzęży końskiej nomadów ze Wschodu, topory i sztylety koczowników napawających grozą ówczesny świat, hełm z inskrypcją w piśmie klinowym. Zabytki pochodzą z okresu od połowy drugiego tysiąclecia p.n.e. do VII wieku n.e.

Wystawa jest również opowieścią o wybitnych badaczach i kolekcjonerach, którzy przyczynili się do poszerzenia wiedzy o tych niezwykłych regionach. Choć od wieków Kaukaz i Nadczarnomorze były celem wypraw pasjonatów, w Europie szczyt zainteresowań tymi obszarami przypadł na koniec XIX i początek XX wieku. Panująca wówczas moda na kolekcjonowanie starożytnych pamiątek i coraz lepszy rozwój środków transportu, szczególnie kolei, zachęcił śmiałków z różnych środowisk do dalekich wypraw i poszukiwania śladów zamierzchłej przeszłości. Wśród nich byli archeolodzy, lekarze, inżynierowie, a także zapaleni podróżnicy, często ryzykujący życie w pogoni za przygodą. Majętni kolekcjonerzy wydawali wówczas fortuny na zakup zabytków, które potem często przekazywali muzeom. Na wystawie możemy poznać sylwetki kilku wybitnych postaci przełomu wieków: Rudolfa Virchowa, Waldemara Belcka, Maxa Eberta, Godfryda Ossowskiego, Johannesa von Diergardta i Józefa Choynowskiego. 

Organizatorzy:
Muzeum Archeologiczne w Poznaniu
Museum für Vor- und Frühgeschichte, Staatliche Museen zuBerlin

Eksponaty prezentowane na wystawie pochodzą z:
Museum für Vor- und Frühgeschichte, Staatliche Museen zuBerlin
Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie
Muzeum Archeologicznego w Krakowie