Muzeum
Archeologiczne
strona główna
Muzeum Archeologiczne w Poznaniu
 
English



Góry Nuba

Kadero

IV Katarakta

Naga'a



Naga'a (Środkowy Sudan)


 01

 02

 03

 04

 05

 06

 07

 08

 09

 10

 11

 12

 13

 14

 15

Badania wykopaliskowe w Naga'a (Sudan)


Od 1995 r. Muzeum Egipskie i Zbiory Papirusów w Berlinie prowadzą badania wykopaliskowe w Naga'a, w środkowym Sudanie. Finansowane są one przez Deutsche Forschungsgemeinschaft. Dzięki życzliwości berlińskiego muzeum biorą w nich udział także archeolodzy z Muzeum Archeologicznego w Poznaniu. Projektem badawczym kieruje prof. dr hab. Dietrich Wildung, dyrektor Muzeum Egipskiego i Zbiorów Papirusów w Berlinie, znany badacz starożytnego Egiptu i Sudanu, autor wielu wspaniałych wystaw o archeologii tych krajów. W badaniach wykopaliskowych w Naga'a przez szereg lat zastępował go prof. dr hab. Lech Krzyżaniak, dyrektor Muzeum Archeologicznego w Poznaniu.

Naga'a jest ogromnym stanowiskiem archeologicznym, jednym z najwiekszych w Afryce. Położone jest około 200 km na północny wschód od Chartumu i 50 km na wschód od Nilu, w rozleglym systemie wąwozów wysoczyzny Butana. Pierwszy pełniejszy i jedyny do 1995 r. opis tego stanowiska sporzadziła w 1843 r. pruska ekspedycja, kierowana przez Richarda Lepsiusa. Dzięki temu opisowi wiadomo było, że w Naga'a znajdują się ruiny kilku świątyń meroickich (kultura Meroe, IV w.p.n.e. - IV w.n.e.), rozległe pozostałości miasta i cmentarzyska. Powszechnie przypuszczano, ze Naga'a jest jednym z najważniejszych i najbardziej zagadkowych centrów tej najstarszej cywilizacji Czarnej Afryki.

W rezultacie kilku kampanii badań wykopaliskowych uzyskano wiele nowych danych o stanowisku Naga'a. Główny wysiłek badawczy skierowany jest na świątynię boga Amona (01), którego w Sudanie i Egipcie starożytnym identyfikowano z postacią barana. Świątynia ta ma prawie 100 m długości. Po przejściu wielkiej rampy wierni przechodzili przez aleję imponujących sylwetek kamiennych baranów, stojących na cokołach (02). Pierwotnie znajdowały się przy nich posążki fundatora tej świątyni, króla Natekamani, jednak w nieznanych okolicznościach i czasie zostały one odtłuczone od sylwetek zwierzęcych. Wielką niespodzianką było więc odkrycie kilku takich posążków królewskich. Nie ulega wątpliwości, że wykonał je znakomity artysta (03). Wkrótce okazało się, że z pewnością "pasują" one do posągów Amona-barana; prezentuje to nam prof. Dietrich Wildung (04) i dr Karla Kroeper (05) z Berlina.

Sensacyjne wyniki przyniosła kampania badań wykopaliskowych w 1999 r. Badano m.in. sanktuarium (naos) światyni Amona, gdzie przechowywano wyobrażenie bóstwa. Ogromną niespodzianką było odkrycie unikatowego, przepięknie dekorowanego ołtarza kamiennego, stojącego w tym pomieszczeniu (09). Na jego ścianach znajduje się bogata ikonografia i imiona (hieroglify egipskie) władcy Natekamani i jego żony Amanitore, fundatorów tej światyni (07). W sanktuarium odkryto także piąty już posążek króla Natekamani (08), który pokazuje nam szczęśliwy prof. Dietrich Wildung (10). Natomiast w sali hypostylowej tej świątyni wielką niespodzianką było odkrycie kamiennej steli wotywnej królowej Amaniszaketo, która panowała kilkanaście lat przed parą Natekamani-Amanitore (zapewne stela ta została przyniesiona do tej świątyni z innego miejsca kultu). To prawdziwe dzieło sztuki meroickiej (11, 12) ma na swoim awersie delikatna płaskorzeźbę przedstawiająca królową i boginię, która była partnerką meroickiego boga-lwa Apademaka (13). Na rewersie i bokach steli znajduje się tekst meroicki (14, 15), a wiec pismo, którego - jak dotąd - nie potrafimy odczytać.

W innej świątyni w Naga'a, poświęconej bogu-lwu Apademakowi, przeprowadzono badania sondażowe. Na ścianach tej świątyni znajdują się imponujące reliefy i teksty hieroglificzne, związane z jej fundatorami - rodziną krolewską: królem Natekamani, królową Amanitore i ich synem. W innych partiach tego wielkiego stanowiska archeologicznego stwierdzono ruiny dalszych świątyń, a także pałaców. W Naga'a ekspedycja berlińska prowadzi także szeroko zakrojone prace nad zabezpieczeniem przed dalszym zniszczeniem odkrytych pozostałości starożytnej architektury oraz dokonuje ich rekonstrukcji.





strona główna   do góry    

© Muzeum Archeologiczne w Poznaniu