Religia i mumifikacja
Drodzy młodzi egiptolodzy,
Tuż po zakończeniu naszego ostatniego spotkania jedna z osób
towarzyszących uczestnikom konkursu zapytała dlaczego pytania
były tak trudne. Odpowiedź, która sama się nasuwa jest taka,
że nie mogą być zbyt łatwe, biorąc pod uwagę skalę konkurencji
i cenność nagród. Jednak w rzeczywistości pytania były chyba
średnio trudne, zważywszy, że mamy dokładnie pełne spektrum
punktacji odpowiedzi: otóż byli tacy, co otrzymali 30 punktów,
jak również tacy, którzy dostali równe 0 (mamy nadzieję, że
na następnym etapie będzie lepiej!). Kilka kwestii wartych jest
komentarza:
*Pytanie o główny ośrodek kultowy boga Mina: pierwotnym
i najważniejszym miejscem jego kultu było "Koptos", ale uwzględnialiśmy
jako również poprawną odpowiedź "Achmim" (gr. Panopolis), gdyż
tam również był czczony jako główne bóstwo.
*Pytanie o naturalny węglan sodu, używany do mumifikacji:
prawidłowa nazwa mineralogiczna to "natron", ewentualnie "natryt";
za "sodę" dawaliśmy pół punktu. Soda to ogólna nazwa węglanu
sodu, ale chodziło o naturalnę formę, występującą w Egipcie.
Natomiast odpowiedzi typu "sól", "sól kaustyczna" (? Jest soda
kaustyczna, ale to jest żrący wodorotlenek sodu, nie węglan),
"saletra" (wprawdzie bywała amonowa, ale to nie od Amona), itp.
niestety nie mogliśmy uznać.
*Obelisk (eg. techen) i słup jun to dwie zupełnie
różne rzeczy, chociaż oba te symbole są związane z Heliopolis.
Egipska nazwa tego miasta brzmi zresztą Junu, co oznacza "słupy",
czyli "(miasto) słupów". Czyli po prostu Słupsk.
*Jeszcze inna bajka to słup (filar) dżed (nie
dżet ani dżud!), związany z Ozyrysem symbol stabilności.
*Oko wyłupione Horusowi przez Setha i cudownie uleczone
przez Thota to udżat. Jest to oczywiście "oko Horusa",
"oko księżycowe" (w interpretacji astronomicznej; nie mylić
z "okiem słonecznym"!). Nie należy również mylić udżat
z Uadżet (Uadżit). Uadż to między innymi
"być zielonym", "być świeżym", "być młodym", itp., a uadżit
to "wąż" i "(bogini) Uadżit", natomiast nazwa oka pochodzi
od czasownika udża - "być zdrowym", "być w dobrym stanie",
"prosperować".
*I ostatnia kwestia: jakie jedyne warzywo jadał Seth?
Wasze odpowiedzi daleko wykraczały poza to, co można zobaczyć
"na straganie w dzień targowy". Otóż mieliśmy (w kolejności
alfabetycznej):
buraki
cebulę
chrzan
kalafiora
kapustę
kukurydzę
marchew
pietruszkę
pomidory
pora
winogrona
ziemniaki
Tymczasem Seth jadał SAŁATĘ. Nie posłużyło mu to najlepiej,
to prawda, ale to przez niecne intrygi Izydy. Wy możecie jeść
sałatę śmiało; wzmocni Was przed kolejnym etapem zmagań. Już
16 marca "Sztuka i architektura". Powodzenia.
Andrzej Ćwiek
PYTANIA I ODPOWIEDZI
TEST O GODZ. 12.00
1. Boga Thota przedstawiano w zwierzęcej postaci jako pawiana
lub ...
ibisa
2. Ogdoada (Ósemka bóstw) pojawia się w teologii powstałej w ...
Hermopolis
3. Święty kamień w Heliopolis, symbolizujący prapagórek wyłoniony
z chaosu na początku świata nazywano ...
benben
4. W okolicy I katarakty czczono boginie Satet i Anuket oraz boga
...
Chnuma
5. Według mitu Seth z warzyw jadał tylko ...
sałatę
6. Ilu sędziów towarzyszyło Ozyrysowi w Sali Dwóch Prawd? ...
42
7. Nefertum identyfikowany był z ... wyłaniającym się z wody.
lotosem
8. W Serapeum w Sakkarze grzebano ...
(święte byki) Apisy
9. Indywidualność, osobowość człowieka, "dusza", przedstawiana
w postaci ptaka z ludzką głową, była nazywana ...
ba
10. Imset, Hapi, Kebehsenuf i ... czyli Czterej Synowie Horusa,
opiekowali się zmumufikowanymi organami wewnętrznymi.
Duamutef
11. "Chepri o poranku, Ra w południe i ... wieczorem" - tak pisano
o bogu słonecznym.
Atum
12. Jak po egipsku brzmiało słowo "bóg"? ...
neczer
13. Ile dni powinna trwać mumifikacja? ...
70
14. Do wysuszania zwłok podczas mumifikacji Egipcjanie używali
... czyli naturalnego węglanu sodu.
natronu
15. Bóg, patron nekropoli memfickiej, przedstawiany jako sokół
na barce to ...
Sokaris
16. Ozyrysa opłakiwały jego siostry Izyda i ...
Neftyda
17. Karzeł o groźnej twarzy i lwiej grzywie, odstraszający demony
i chroniący kobiety oraz małe dzieci to ...
Bes
18. Głównym ośrodkiem kultowym boga Mina było miasto ...
Koptos
19. Kraina Podziemna (Zaświaty) to po egipsku ...
Dat albo Duat
20. Malowana powłoka mumii, wykonana z płótna nasączonego gipsem
to ...
kartonaż
21. Pierwszą parą bogów, stworzonych przez Atuma byli Szu i ...
Tefnut
22. Tarcza słoneczna, pod postacią której Echnaton czcił słonecznego
boga Ra-Horachty nosiła po egipsku nazwę ...
Aton
23. "Promień słońca zaklęty w kamieniu", monolitowy słup kamienny
o ostrym wierzchołku stojący przed wejściem do świątyni to ...
obelisk
24. Wielkie święto w Tebach, podczas którego Amon, Mut i Chonsu
odwiedzali świątynię w Luksorze nazywane było ...
Opet
25. Boginię Maat, ład, harmonię, prawdę, symbolizowało ...
pióro
26. Bogini z El-Kab, patronka Górnego Egiptu, przedstawiana jako
sęp to ...
Nechebet
27. Podstawowe produkty składane w ofierze zmarłym to chleb i
...
piwo
28. Oko ..., symbol odrodzenia, było według mitu okiem Horusa
wyłupionym przez Setha i cudownie uzdrowionym przez Thota.
udżat
29. Jakie bóstwo było czczone w Szedet (Krokodilopolis) w oazie
Fajum? ...
Sebek (Sobek)
30. Arcykapłan jakiego boga nosił tytuł "Wielkiego szefa rzemieślników"?
...
Ptaha
TEST O GODZ. 14.00
1. Boga Chnuma przedstawiano jako człowieka z głową ...
barana
2. Enneada (Dziewiątka bóstw) pojawia się w teologii powstałej
w ...
Heliopolis
3. Filar (słup) ..., symbol stabilności, "kręgosłup Ozyrysa",
ustawiano między innymi podczas ceremonii jubileuszu królewskiego.
dżed
4. W miejscowości Herakleopolis czczono boga ..., "tego, który
jest nad swym jeziorem", przedstawianego jako człowiek z głową
barana.
Heriszefa
5. Według mitu Seth z warzyw jadał tylko ...
sałatę
6. Ilu sędziów towarzyszyło Ozyrysowi w Sali Dwóch Prawd? ...
42
7. Ptak
benu, złotopióra czapla z Heliopolis, wcielenie
boga Ra, został przez Greków nazwany ...
feniksem
8. W Bubastejonie w Sakkarze grzebano zmumifikowane ... poświęcone
bogini Bastet.
koty
9. "Sobowtór" człowieka, personifikujący uniwersalną energię życiową,
którego symbolem były złączone razem, zgięte w łokciach ręce,
był nazywany ...
ka
10. Hapi, Kebehsenuf, Duamutef i ..., czyli Czterej Synowie Horusa,
opiekowali się zmumufikowanymi organami wewnętrznymi.
Imset(i)
11. " ... o poranku, Ra w południe i Atum wieczorem" - tak pisano
o bogu słonecznym.
Chepri
12. Jak po egipsku brzmiało słowo "bóg"? ...
neczer
13. Który bóg patronował mumifikacji? ...
Anubis
14. Do wysuszania zwłok podczas mumifikacji Egipcjanie używali
..., czyli naturalnego węglanu sodu.
natronu
15. Bogini z Sais w Delcie, której atrybutem była tarcza ze skrzyżowanymi
strzałami, to ...
Neith
16. Zabójcą Ozyrysa był jego brat ...
Seth
17. Dziećmi Szu i Tefnut byli bogini nieba Nut i bóg ziemi ...
Geb
18. Głównym ośrodkiem kultowym boga Ozyrysa było miasto ... w
Górnym Egipcie, gdzie według legendy pochowano jego głowę.
Abydos
19. Kraina Podziemna (Zaświaty) to po egipsku ...
Dat albo Duat
20. Naczynia, w których umieszczano zmumifikowane organy wewnętrzne
to wazy (urny) ...
kanopskie
21. Opiekuńcza bogini przedstawiana jako ciężarna hipopotamica
trzymająca znak
sa ("koło ratunkowe") to ...
Toeris albo Tauret (Taweret, etc.)
22. Tarcza słoneczna, pod postacią której Echnaton czcił słonecznego
boga Ra-Horachty nosiła po egipsku nazwę ...
Aton
23. Posąg lwa z ludzką głową, nazywany po egipsku
szesep anch,
czyli "przyjmujący życie", określamy greckim terminem ...
sfinks
24. Wielkie święto w Tebach, podczas którego Amon odwiedzał nekropolę
na zachodnim brzegu, nazywane było Pięknym Świętem ...
Doliny
25. Boginię Maat, ład, harmonię, prawdę, symbolizowało ...
pióro
26. Bogini z Buto, patronka Dolnego Egiptu, przedstawiana jako
kobra to ...
Uadżit (Wadżit, etc.) lub Uto
27. Podstawowe produkty składane w ofierze zmarłym to ... i piwo.
chleb
28. Oko ..., symbol odrodzenia, było według mitu okiem Horusa
wyłupionym przez Setha i cudownie uzdrowionym przez Thota.
udżat
29. Jaka bogini była zwana Panią Byblos i Panią Puntu? ...
Hathor
30. Groźna lwica, "oko słoneczne", bogini wojny, małżonka Ptaha
to ...
Sachmet
