Idee,
mity i stereotypy dotyczące przeszłości, stworzone przez historyków
skupionych na różnicach pomiędzy "nami" a "nimi", wpłynęły na
poczucie odrębności w stosunku do sąsiednich społeczności, ludów
czy nacji. Również archeolodzy uczestniczyli w procesie zwiększania
poczucia świadomości narodowej. Widać to na przykładzie wpływu
polityki i ideologii na sposób, w jaki formułowano te kwestie
na gruncie archeologii, w doborze tematów badań, jak również w
interpretowaniu zjawisk prahistorycznych. Wśród tematów podjętych
przez polską archeologię, najbardziej znaczącym w procesie kształtowania
świadomości narodowej był problem Słowian i ich relacji z plemionami
germańskimi a także powstania i rozwoju państwa polskiego pod
panowaniem dynastii Piastów. W zależności od zmian sytuacji politycznej,
jak również pod wpływem potrzeb kulturowych i społecznych, zmieniało
się funkcjonowanie wspomnianych wyżej kwestii, a zjawiska z odległej
przeszłości wyrażano i interpretowano odmiennie. Całościowe relacje
(narodowe, ekonomiczne, społeczne czy religijne) pomiędzy Polakami
i Niemcami na przestrzeni dziejów dają nam przykład ekspansjonizmu
kulturowego i reakcji na niego. Wobec tego, czy warto pytać, czyja
działalność może być określona jako ekspansja a czyja jako reakcja? |
